การศึกษาทางไกล (Distance Learning)

การศึกษาทางไกล (Distance Learning) หมายถึงการเรียนการสอนที่ผู้เรียนและผู้สอนอยู่ไกลกัน โดยใช้วิธีการถ่ายทอดเนื้อหาสาระและประสบการณ์ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต รวมทั้งการใช้ศูนย์บริการการศึกษาเป็นหลัก ซึ่งช่วยให้ผู้เรียนที่อยู่ต่างถิ่นต่างที่กันสามารถศึกษาหาความรู้ได้ การศึกษาทางไกลเป็นการเปิดโอกาสทางการศึกษาไปสู่บุคคลกลุ่มต่าง ๆ อย่างทั่วถึง ทำให้เกิดการศึกษาตลอดชีวิตที่บุคคลสามารถนำไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตได้อย่างต่อเนื่อง 

การศึกษาทางไกลไม่มีข้อจำกัดทางภูมิศาสตร์ นักศึกษาและอาจารย์สามารถแยกออกจากโซนเวลาและทวีปโดยไม่มีผลกระทบต่อโครงสร้างหรือประสิทธิภาพของโปรแกรมการสอน ในอดีตที่ผ่านมามีการวิพากษ์วิจารณ์การศึกษาทางไกล เกี่ยวกับประสิทธิภาพและความสามารถในการแข่งขันที่ด้อยกว่าโปรแกรมที่เปิดในมหาวิทยาลัยแบบดั้งเดิม แต่ด้วยเทคนิคการสื่อสารออนไลน์ การพัฒนาและการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตในหลายสถานที่ดำเนินการต่อไปได้เร็วขึ้นและน่าเชื่อถือมากขึ้น มหาวิทยาลัยหลักสูตรออนไลน์สามารถสอนและโต้ตอบกับนักศึกษาของพวกเขาได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
การศึกษาทางไกลในวันนี้นักศึกษาสามารถที่จะดูการบรรยายแบบถ่ายทอดสด หรือดูวิดีโอการบรรยายที่บันทึกเก็บไว้ นักศึกษาสามารถแชทกับอาจารย์ เพื่อนร่วมฟอรั่ม สามารถส่งข้อความโต้ตอบแบบทันทีและดาวน์โหลดหลากหลายเนื้อหาและทรัพยากรอื่น ๆ บางมหาวิทยาลัยที่ให้บริการการศึกษาออนไลน์ได้เพิ่มระดับของการสนับสนุนโดยการจ้างพนักงานมากขึ้นในการตอบคำถามที่ถามโดยนักเรียนออนไลน์ แม้ว่าหลักสูตรจะดำเนินการแบบออนไลน์ มหาวิทยาลัยบางแห่งยังเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้พบปะอาจารย์ผู้สอนและเพื่อนร่วมชั้นเรียนปีละหลายครั้ง โดยมีจุดมุ่งหมายที่จะให้นักศึกษาเกิดความภาคภูมิใจในสถานศึกษา นอกจากนั้นยังได้พูดคุย สอบถามเพิ่มเติมในเชิงลึก กิจกรรมต่างๆเหล่านี้ยังเป็นการเพิ่มทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลของนักศึกษาอีกด้วย 
ในช่วงเวลาไม่กี่ปีที่ผ่านมา การศึกษาทางไกลได้ก้าวเข้าสู่ยุค MOOC (Massive Open Online Course) MOOC คือระบบการจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์ขนาดใหญ่ ที่สามารถเข้าถึงผู้เรียนจำนวนมากๆ โดยส่วนใหญ่เป็นการให้บริการฟรี MOOC มีความสามารถด้านต่างๆและมีประสิทธิภาพเหนือกว่าระบบจัดการเรียนการสอนแบบ e-learning ที่มีอยู่ในปัจจุบัน MOOC ยังสามารถจัดการเรียนการสอนในเชิงธุรกิจได้หลายแบบ เช่น ผู้เรียนสามารถเรียนก่อน เมื่อจบแล้วจึงชำระค่าลงทะเบียนเพื่อขอใบรับรองผลการเรียน หรือผู้เรียนต้องต้องชำระค่าลงทะเบียนก่อนเข้าเรียน เมื่อเรียนจบแล้วสามารถรับใบรับรองและผลการเรียน เพื่อนำไปเทียบโอนไปเรียนต่อในมหาวิทยาอื่นต่อไป

"จุดที่น่าสนใจของ MOOC คือการสร้างระบบที่ส่งเสริมให้อาจารย์และนักศึกมีปฏิสัมพันธ์กันได้มากขึ้น MOOC ช่วยให้อาจารย์สามารถเก็บข้อมูลการเรียนของนักศึกษาได้ง่ายขึ้น เช่น อาจารย์สามารถเข้ามาดูสถิติได้ว่านักศึกษาเข้าดูวิดีโอ Lecture อันใดซ้ำมากครั้งเป็นพิเศษ หรือว่านักศึกษาใช้เวลาทําแบบฝึกหัดใดมากเป็นพิเศษ ทำให้รู้ได้ว่านักศึกษาแต่ละคนมีความเก่งหรือความไม่ถนัดในเรื่องใด พรือรวมไปถึงทำการวิเคราะห์โจทย์การบ้านที่มีนักศึกษาทําผิดเป็นจํานวนมากเพื่อหาว่ามีเนื้อหาส่วนใดที่นักศึกษายังไม่เข้าใจ โดยระบบจะช่วยให้คําแนะนํากับนักศึกษาที่ตอบผิดได้ทันทีว่าเนื้อหาที่เข้าใจผิดอยู่ตรงไหนของบทเรียน การที่อาจารย์เข้ามาดูสถิติข้อมูลต่าง ๆ  เป็นการสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างอาจารย์กับนักศึกษามากขึ้น เป็นการแก้ไขข้อด้อยของการเรียนทางไกลแบบเดิมที่เป็นการสื่อสารทางเดียว อีกประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจคือ ความกล้าที่จะเปิดเผยสื่อการสอนทุกอย่างสู่สายตาประชาชนเช่นนี้ ในมิติหนึ่งก็อาจจะดีในแง่ที่ว่าเป็นการแบ่งปันความรู้กันแบบไร้พรมแดน ไร้ผนังห้องมาขวางกั้น"
คัดจากรายงาน "แนวโน้มเทคโนโลยีสารสนเทศ ปี 2557 สำหรับสถาบันการศึกษา"

MOOC กำลังมาแรงในแวดวงการศึกษาขณะนี้ รายงานผลสำรวจประจำปี NMC Horizon Report 2013 รายงานไว้ว่า MOOC เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีการศึกษาที่จะมีการใช้งานกันอย่างแพร่หลายในสถาบันอุดมศึกษาทั่วโลก ในอีก 1-2 ปีข้างหน้า ซึ่งก็คือปีปัจจุบัน
ผู้ให้บริการ MOOC หรือ MOOC Provider เป็นผู้ที่มีส่วนร่วมสำคัญในการปฏิวัติวงการศึกษาในครั้งนี้ ผู้บริการ MOOC ที่กำลังได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน ดังนี้

KHAN ACADEMY  khanacademy.org

COURSERA  coursera.org
UDACITY  udacity.com
edX  edx.org